Igor

[Michiel 14]

De slaaf van een getikte wetenschapper, Igor, schept na de dood van zijn meester een vrouwelijk monster. Eva weigert echter slecht te zijn, totdat zij haar onschuld verliest. De tekenfilm Igor neemt een belangrijk levensbeschouwelijk thema op: is de mens van nature goed of juist slecht?

De relatief onbekende tekenstudio Exodus kwam in 2008 met de film Igor op de proppen. De film zelf is een grappige variant op een van de meesterwerken van de Romantische canon, Frankenstein (1818) van Mary Shelley. Qua stijl schurkt Igor aan tegen grote broer Pixar, vooral vanwege de hoge frequentie van taalgrapjes die vooral voor de jonge kijkers veel te ingewikkeld zijn. Maar visueel is er genoeg te beleven, vooral in grappige bijkarakters als een een pot-met-hersenen op wieltjes die – hoe ironisch – juist het toppunt van domheid is. Vooral het onsterfelijk konijn met filosofische én suïcidale neigingen steelt de show. Zo vraagt hij retorisch: "Wil je voor eeuwig blijven bestaan in een oneindige existentiële nachtmerrie, gedwongen om te blijven leven, zelfs als je weet dat het leven zinloos en betekenisloos is, en dat niets er toe doet?"

Monster

In Malaria scheen vroeger altijd de zon, maar sinds duistere wolken de oogsten lieten mislukken, zijn de inwoners er maar toe overgaan de rest van de wereld te chanteren. Alle Malarianen zijn namelijk slechte (en waanzinnige) uitvinders, die samen met hun hulpjes (die allemaal Igor heten) de meest verschrikkelijke machines uitdokteren om dood en verderf te zaaien. Als de mislukte uitvinder Doctor Glickenstein door zijn eigen uitvinding wordt gedood, ligt de weg voor diens Igor vrij om het heft in eigen handen te nemen. In de klassieke traditie van Frankenstein monteert hij uit verschillende lichaamsdelen een monster. Volgens Igor is het scheppen van leven het meest kwaadaardige dat ooit gemaakt is: “leven dat geheel uit eigen, vrije wil kan vernietigen". De andere uitvindingen zijn steeds machines die alleen maar kwaad kunnen doen, omdat ze zo geprogrammeerd zijn.

Eva

Dan krijgt de verder niet zo heel ingewikkelde film ineens een filosofisch tintje. Het ‘monster’ dat Igor creëert is namelijk een vrouw. Ze verdomt ’t om slecht te doen, geheel en al tegen het zere been van haar schepper die de jaarlijkse slechte-uitvinderwedstrijd met haar wil winnen. “You’re E-V-I-L,†zegt Igor nadrukkelijk tegen het zachtaardig monster. “E-V-A,†zegt het monster terwijl ze op zichzelf wijst. En vanaf dat moment heeft het monster een naam. Eva spiegelt in karakter hiermee het monster van Shelley dat aanvankelijk ook vriendelijk (en lomp) was. Pas als Shelley’s monster gebraden vlees eet, komt de diabolische kracht van zijn karakter boven. Hetzelfde gebeurt met de vriendelijke Eva die ‘doordraait’ als ze (tegen haar wil) een mens neerslaat. Ze verandert dan in het slopende monster dat Igor al lang niet meer wil dat zij is.

Menselijke natuur

Igor neemt hiermee een belangrijk levensbeschouwelijk thema op: is de mens van nature goed of juist slecht? Alle mogelijke antwoorden zijn de revue gepasseerd in de christelijke traditie: van louter slechtheid tot onvervreemdbare goedheid. Igor opteert duidelijk voor goedheid. Het door Igor geschapen monster is in en in vriendelijk. Als de kwade dokter Schadenfreude haar dwingt agressie te vertonen, wordt zij ook slecht. Moraal van Igor: slecht-zijn is een keuze, geen aangeboren hoedanigheid. Slechtheid is nurture en geen nature. Igor legt de morele last geheel bij het menselijk geweten, en een mens kan zich nergens anders op beroepen in zijn goede én slechte handelingen, dan op zijn of haar eigen keuze.

Adam versus Eva

Opvallend is natuurlijk ook de naam die het monster zelf kiest: ‘Eva’ en dan nota bene afgeleid van het Engelse woord voor ‘slechtheid’ (‘evil’). Hiermee lijkt Igor te spotten met het bijbelse verhaal uit Genesis 3, waarin het juist de vrouw lijkt die het kwade in de wereld brengt. In Genesis haalt de vrouw de slechtheid uit de mensen naar boven, in Igor haalt de vrouw juist de goedheid bij iedereen naar boven. Pas als Igors Eva haar onschuld verliest (door iemand neer te slaan), valt ook zij voor het kwade, net als Eva in Eden. Alleen is het in Igor de man die de vrouw verleidt, en niet andersom. Een tweede knipoog is de ‘evil bone’ (‘slechtheidsboontje’) dat door Igor wordt ingebracht bij Eva om haar slechtheid te garanderen. In Genesis 2 valt te lezen dat God een rib uit Adams lijf haalt om Eva mee te boetseren. Een mooie omkering.

Bron: Frank G. Bosman goedgezelschap.eu